Augustowo. fot. A. Hermann

Rezerwat o powierzchni 6,76 ha obejmuje fragment lasu bagiennego typu ols z typowo wykształconymi zespołami roślinnymi: ols torfowcowy i ols porzeczkowy. W rezerwacie występuje, m. in. kruszyna pospolita, wierzba szara i olsza szara. Fauna reprezentowana jest przez żabę wodną, jeziorową i moczarową, pokrzewkę jarzębatą i sikorę ubogą.

R.G.

Bachotek. fot. A. Hermann

Rezerwat florystyczny, częściowy o pow. 22,71 ha został utworzony w 1984 r. dla ochrony rzadkich gatunków roślin, w tym kłóci wiechowatej. Położony jest wzdłuż lewego brzegu rzeki Skarlanki pomiędzy jeziorami Strażym i Bachotek.

R.G.

Bagna nad Stążką. fot. A. Hermann

Rezerwat powstał w 1999 roku w celu zachowania torfowisk wraz z lasami położonymi w rozlewiskach rzeki Stążki. Jego powierzchnia wynosi 478,5 ha. Zespoły roślinne w rezerwacie tworzą mszar kępkowo-dolinkowy, zespoły turzycy włosowatej, bagiennej i obłej. Rozpościera się tu widok na największe w Borach Tucholskich torfowisko niskie. Rozwija się także charakterystyczny typ roślinności niskotorfowiskowej ze znaczną przewagą turzyc określany jako murawy turzycowe. Rozległe bagna stanowią również doskonałe warunki siedliskowe dla wielu gatunków ptaków. Prawdziwą ozdobą tych mokradeł jest żuraw.

R.G.

Rezerwat Bagno Grzybna. fot. A. Hermann

Rezerwat torfowiskowy o częściowej ochronie. Powstał w 1982 roku na terenie Borów Tucholskich. Rezerwat zlokalizowany jest w bezodpływowym obniżeniu zasilanym przez wody podziemne. Występuje tu m.in zespół turzycy dziobkowatej i zespół mozgi trzcinowatej. Rezerwat zajmuje powierzchnię 6,26 ha.

R.G.

Rezerwat Bagno Głusza. fot. A. Hermann

Rezerwat podlegający ochronie częściowej powstał w 2003 roku. Ochroną objęto cenne środowiska wodne, bagienne, łąkowe oraz leśne stanowiące miejsca lęgów i występowania rzadkich gatunków ptaków ze znacznym udziałem gatunków zagrożonych w skali krajowej i europejskiej. Rezerwat ma urozmaiconą rzeźbę terenu i obszary podmokłe. Faunę tworzą, m.in.: wierzba szara i uszata, starzec błotny, mozga trzcinowata. W rezerwacie naliczono 135 gatunków ptaków, m.in. bąka, bączka, bociana czarnego i zielonkę.

R.G.,

Rezerwat Bagno Mostki. fot. A. Hermann

Rezerwat został utworzony w 1998 roku rezerwat torfowiskowy na powierzchni 135,05 ha. Przedmiotem ochrony jest kompleks torfowisk przejściowych z rzadkimi gatunkami roślin m.in. reliktową bażyną czarną. Rezerwat jest ostoją żurawia.

R.G.

Rezerwat Balczewo. fot. A. Hermann

Rezerwat o powierzchni 24,40 ha został utworzony w 1963 roku w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych miejsc lęgowych i żerowisk ptaków błotnych i wodnych. Rezerwat jest położony w południowo-wschodniej części kompleksu leśnego Rejna - Balczewo usytuowanego na Nizinie Kujawskiej między Dąbrową Biskupią a Inowrocławiem. Przyległy do rezerwatu drzewostan jest jego otuliną. Wody powierzchniowe wykazują zmienną tendencję i są uzależnione od wieloletnich zmian klimatycznych. Niestety, obniżenie poziomu wód spowodowało wycofanie się z tego terenu czapli siwej, żurawi i myszołowów.

R.G.

Rezerwat Bobrowisko. fot. A. Hermann

Rezerwat został utworzony w 1958 roku w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu z udziałem modrzewia polskiego występującego w tym miejscu na granicy swojego zasięgu. W okresie międzywojennym teren obecnego rezerwatu wchodził w skład lasów majątku Płonne, którego właściciel interesował się modrzewiami i chronił je. Obszar ten był nazywany przez miejscową ludność „winnicą”. W 1914 roku teren ten znalazł się w pasie działań wojennych, o czym świadczy zachowana linia rowów strzeleckich. Na terenie rezerwatu jest 11 sztuk modrzewia, z czego najstarszy egzemplarz liczy ponad 200 lat.

R.G.

Rezerwat Bór Wąkole. Starodrzew sosnowy i duże jałowce. fot. A. Hermann

Rezerwat o powierzchni 46,88 ha powstał w 2001 roku w celu ochrony boru jałowcowego na wydmach śródlądowych. Wyjątkowe walory przyrodniczo-krajobrazowe tego sosnowo-jałowcowego boru, duże nagromadzenie silnych, zdrowych egzemplarzy jałowca, naturalny układ roślinności na wydmie i ciekawy wygląd pokrzywionych sosen stanowią szczególną atrakcję przyrodniczą i turystyczną.

R.G.

Rezerwat leśny o powierzchni 0,48 ha powstał w 1958 roku w celu ochrony lasu łęgowego jesionowo-wiązowego, łęgu olszowego i grądu środkowoeuropejskiego. Zespoły leśne rezerwatu Borek są dobrze zachowane. Występuje w nich wiele gatunków roślin rzadkich i chronionych, np. kokorycz drobna, lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko, porzeczka czarna, orlik pospolity, kalina koralowa, czerniec gronkowy, bluszcz pospolity, pluskwica europejska, kopytnik pospolity, marzanka wonna, konwalia majowa i jarzmianka większa. Jest to jeden z cenniejszych obiektów przyrodniczych województwa kujawsko-pomorskiego.

R.G.

Brzęki im. Z. Czubińskiego. fot. A. Hermann

Rezerwat położony jest w Szczerkowie 9 km na północ od Osia. Został utworzony w 1975 roku w celu ochrony największego w Europie Środkowej skupiska jarzębu brekinii zwanego też brzękiem. Gatunek ten, niegdyś pospolity w europejskich lasach, dziś jest już rzadko spotykany. Cenne, czerwone drewno o wysokich właściwościach technicznych stało się przyczyną jego wyginięcia. Rezerwat stanowi swoistą enklawę lasu liściastego wśród borów sosnowych.

R.G.

Buczyna. fot A. Hermann

Rezerwat znajduje się na terenie Nadleśnictwa Lutówko w gminie Sępólno Krajeńskie. Utworzono go w 2000 roku ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych w celu trwałego zachowania powierzchni leśnej z dorodnym drzewostanem bukowym. Występują tu rośliny chronione, m. in. lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko, kopytnik pospolity i marzanka wonna. Rezerwat obejmuje fragment lasu liściastego na siedlisku grądowym. Najcenniejszym elementem drzewostanu są okazałe buki oraz podrost bukowy, miejscami o zwarciu przekraczającym 80%. W miejscach nieopanowanych przez młode buki rozwija się typowe dla lasów liściastych ubogie runo. Na uwagę zasługuje aspekt wiosenny runa z udziałem gatunków efemerycznych: zawilec żółty i gajowy, miodunka plamista, złoć żółta i inne.

R.G.

Rezerwat Ciechocinek. fot. M. Szatkowska

Rezerwat słonoroślowy został utworzony na obszarze 1,88 ha w północno-zachodniej części miasta Ciechocinek w celu ochrony rzadkich gatunków: astra solnego, świbiki morskiej, solirodu zielonego, muchotrzewu solniskowego. Jest to rezerwat częściowy zakładający możliwość prowadzenia zabiegów w celu zachowania gatunków chronionych, głównie poprzez eliminację gatunków konkurencyjnych czy zapewnienie odpowiednich warunków hydrologicznych. Źródłem zasolenia rezerwatu jest m.in. solanka - woda przenikająca do gleb podczas eksploatacji tężni. Roślinność halofitowa rozwija się w zależności od stopnia nasycenia gleby solą.

R.G.

Cisy staropolskie. źródło: Zakole Dolnej Wisły

Rezerwat został uznany na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 18 czerwca 1956 roku. Ochroną została objęta powierzchnia 80,90 ha, w tym 44,21 ha stanowiły wody jeziora Mukrz. Ostatnia rewizja planu urządzania lasu ustaliła powierzchnię łączną rezerwatu na 89,63 ha. Obiekt utworzono dla ochrony jednego z największych w Europie naturalnych stanowisk cisa pospolitego. Rezerwat znajduje się na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu w powiecie Tuchola, Nadleśnictwie Zamrzenica. Pomimo że prawnie cis we Wierzchlesie jest chroniony dopiero od 1956 roku, to jego ochrona trwa już ponad 170 lat, bowiem z 1827 roku pochodzi notatka odnaleziona przez niemieckiego przyrodnika Conventza „o surowej ochronie” uroczyska „Ziesbusch” w Nadleśnictwie Wierzchlas.

Czytaj więcej...

Czapliniec Koźliny. fot. A. Urbański

Jest to rezerwat częściowy, który został utworzony w 1996 roku. Położony jest on w Nadleśnictwie Zamrzenica w północnej części obrębu leśnego Świekatówko w leśnictwie Bruchniewo. Ogólna powierzchnia rezerwatu wynosi 23,06 ha. Administracyjnie położony jest w gminie Lubiewo w powiecie tucholskim przy drodze powiatowej Szumiąca-Stążki. Rezerwat został utworzony w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych miejsca lęgowego kolonii czapli siwej. Kolonia ma charakter zwarty, skupiony w kształcie elipsy i grupuje kilkadziesiąt gniazd położonych pojedynczo lub po kilka na rosnących sosnach.

R.G.

Rezerwat Czapliniec - Ostrowo i droga będąca jego północną granicą. fot. A. Hermann

Rezerwat ornitologiczny o całkowitej powierzchni 13,89 ha leży na terenie gminy Strzelno w nadleśnictwie Miradz. Został utworzony w 1977 r. w celu ochrony stanowisk lęgowych czapli siwej.

R.G.

Czarny Bryńsk. fot. A. Urbański

Rezerwat florystyczny o powierzchni 11,34 ha został utworzony w 1963 roku dla ochrony kłoci wiechowatej, która jest rośliną szuwarową o wysokości 1-2 m. Jezioro Czarny Bryńsk jest zbiornikiem bezdopływowym i bezopdływowym, otoczonym dookoła lasami. Na powierzchni wody można zaobserwować grzebienie białe, które są pod ochroną. W szuwarach od strony torfowiska rośnie kłoć wiechowata. Jezioro porośnięte jest karłowatymi okazami sosny. Wśród mchów torfowców można spotkać rzadkie gatunki roślin: owadożerną rosiczkę okrągłolistną, bagnicę torfową, turzycę bagienną i przygiełkę białą. Jezioro i torfowisko otaczają lasy liściaste z udziałem grabu. Na terenie piaszczystym występuje bór mieszany z drzewostanem sosnowo-dębowym. Na terenie bagiennym rosną lasy olszowe - olchy.

R.G.

Rezerwat Dębice. fot. A. Hermann

Rezerwat leśny utworzony w 1998 roku zajmuje powierzchnię 41,92 ha. Jest to rezerwat chroniący dobrze zachowane fitocenozy leśne (świetliste dąbrowy wraz z ich wilgotnymi podzespołami) zaroślowe i łąkowe.

R.G.

Dęby Krajeńskie fot. A. Hermann

Rezerwat leśny o powierzchni 45,83 ha został powołany do istnienia w 2000 roku w celu ochrony grądu z udziałem okazałych dębów i buków. Ze względu na duże ocienienie dna lasu naturalne odnowienia są nierównomierne. Podszyt jest słabo rozwinięty, dlatego w rezerwacie panuje szczególna atmosfera, na którą największy wpływ mają potężne pnie i korony sędziwych drzew. Roślinność runa jest typowa dla tego typu lasu liściastego - uboga przez większą część roku. Wiosną dominują zawilce żółte i gajowe, ponadto kwitną tu m.in. miodunki, kokorycze, marzanki. Izolacja rezerwatu od siedzib ludzkich i tras komunikacyjnych czyni go szczególnie atrakcyjnym dla ptaków, w tym drapieżników.

R.G.